İhyau Ulumid-din Namazın Sırları

İmam Gazali - Semerkand Yayınları / 2022 / Kitap

Bizi namazla rahatlar ya Bilal!

şeriatın bütün sırlarını açıklamaya mani sebeplerden biri de halkın kusur (acziyet ve zafiyet) içinde bulunmasıdır.Ahiret yolcusu mürid için bu kadar yeterlidir. Şiddetli mücadeleciye gelince şuan bu konuda onu muhatap almıyoruz.

Ebu Hureyre (r.a.) Hz. Peygambere soruyor "Ya Rasulallah! Allahtan haya nasıl olmalıdır?
-Kavminden salih bir insandan utandığın gibi Allahtan haya etmendir.

Namaz kılanın önünden geçenle, ihmalkar davranıp uygunsuz yerde namaz kılan kimse ne kadar büyük bir vebale düştüklerini bilselerdi kırk sene beklemesinin namaz kılanın önünden geçmekten daha hayırlı olduğunu anlardı.

Kim cuma günü 80 salavat getirirse, Allah onun 80 yıllık günahlarını affeder.

Namaz senin yanında ilahi yakınlık sebebi ve sultan sultanı Cenabı Hakka sunmak üzere hazırladığın bir hediyedir.
Senin hediyen önce Allahu Teala'ya sunulur daha sonra da en büyük günde sana geri verilir. Tercih senindir,ister sunacağın güzelleştir, istersen çirkinleştir.
Güzel yaparsan kendi menfaatinedir, çirkin yaparsan da aleyhinedir.

müezzinin sesini işittiğinde kıyamet günündeki çağrının dehşetini düşün. Hemen zahirin ve batınında davete uymaya ve koşmaya hazırlan. çünkü dünyada bu davete süratle icabet edenler büyük hesap gününde lütuf ve ihsana çağrılırlar.

Kerahet vakitlerinde kaza namazı kılmak mekruh değildir?

Namazda huşu için maddeler

namazda kalp huzurunun şart olduğunu gösteren hadis ve haberler apaçık ortadadır. Şu kadar var ki zahiri hükümlerde fetva, halkın hali ve kusuru göz önüne alınarak takdir edilir. İnsanlar için namazın bütününde kalp huzurunu şart koşmak mümkün değildir. Tamamen terketmek de doğru değildir. Bu durumda namazın bir anında olsun kalp huzuru ve uyanıklığı şart koşulması gerekmektedir. Bunun için en uygun olanı, tekbirin alındığı andır.

Namazın kendisiyle tamamlandığı ve hayat bulduğu batıni manalar (Namaz sırasında kalpte bulunması gereken hal ve düşünceler)

Kalp huzuru: Bu, kalbin yaptığı işin ve konuştuğu şeyin dışındaki işlerden boşaltmaktır. O zaman yaptığı işi ve söylediği sözü aynı anda bilir, fikri onların dışındaki yerlerde dolaşmaz.

Tefehhüm: Namazda sözün manasını anlamak kalp huzurundan sonra meydana gelen bir iştir. Okunan Kuran'ın ve yapılan teşbihin manasını anlamak gerekir.

Tazim: Cenabı Hakkı yüceltme, kalbin okunan şeyi bilmesinden ve anlamasından sonra oluşan bir durumdur. Bir adam kölesine bir söz söyler, köle söylenen sözde kalbini hazır eder, ne söylediğini bilir manasını anlar. Fakat efendisine tazimde bulunmaz (onu kalbinde ve gözünde yüceltmez)

Heybet: (saygı içinde korku) Tazimden (saygıdan) meydana gelen bir durumdur. Akrepten, kölenin kötü huyundan veya benzeri şeylerden korkmaya heybet korkusu denmez. Bilakis gözde ve gönülde gerçekten yüce olan bir sultandan korkmaya mehabet(heybet ve saygı korkusu) denir.

Reca (ümit): Meliklerden çekinen ve onların zulmünden korkan pek çok kimse vardır ki ondan bir iyilik beklemez. Kul için uygun olan, kusurundan dolayı yüce Allah'ın azabından korktuğu gibi, kıldığı namazla da O'ndan sevap ümit etmektir.

Haya (utanma): Hayanın kaynağı, eksiklerinin olduğunu farketmek ve günahını düşünmektir. Haya olmadığında korku, ümit olsa da kusurunu anlamayabilir, hatasını farketmeyebilir.

Kalp huzurunun sebebi, himmettir. Yani gönülden gayrete gelmektir. Çünkü senin kalbin, himmetine tabidir. Bir şey senin için mühin olunca(sen onu kendine dert edince) kalp istese de istemese de ona yönelir. Kalp bu hal üzere yaratılmıştır ve ona musahhar kılınmıştır.
Kalp namazda hazır olmadığı (ne okuduğunu bilmediği) zaman iptal olmuş, devre dışı kalmış değildir. Bilakis himmetin yöneldiği dünya işleri içinde dolaşıp durmaktadır. Kalp huzurunu elde etmenin tek yolu, bütün himmeti namaza yöneltmektir.
Kul asıl aranan şeyin namaza bağlı olduğunu bilmedikçe himmeti ona yönelmez. Bu da ahiretin dünyadan daha hayırlı ve ebedi, namazın da ahiret saadetine vesile olduğuna inanıp, şüphesiz tasdik etmektir.